Sözcükte Anlam Konu Anlatımı

Konu: Sözcükte Anlam (Lise 1 Türkçe)

Konu Anlatımı:

Sözcükte anlam, bir kelimenin tek başına veya başka kelimelerle birlikte kazandığı anlamları inceler. Sözcükler, farklı bağlamlarda anlam genişlemesi, daralması ya da mecaz anlam kazanabilir. Türkçede sözcükte anlam şu başlıklar altında incelenir:

1. Gerçek (Temel) Anlam:

Sözcüğün herkes tarafından ilk akla gelen, sözlükteki anlamıdır.
Örnek: Çocuk su içti. (Burada “su” gerçek anlamda kullanılmıştır.)

2. Mecaz Anlam:

Sözcüğün gerçek anlamından uzaklaşıp, başka bir anlam kazanmasıdır.
Örnek: Kalbi kırıldı. (Gerçekte kalp fiziksel olarak kırılmaz.)

3. Yan Anlam:

Sözcüğün gerçek anlamıyla ilişkili ama özel bir duruma özgü anlamıdır.
Örnek: Bardağın ağzı çatlamış. (Buradaki “ağız”, bardağın kenarını ifade eder.)

4. Terim Anlam:

Bilim, sanat, spor gibi alanlara özgü özel anlamdır.
Örnek: Top, çizgiyi geçti. (Futbolda terim anlam.)

5. Somut ve Soyut Anlam:

Somut: Duyu organlarıyla algılanabilen kavramlar.
Örnek: Masa, elma

Soyut: Duyu organlarıyla algılanamayan kavramlar.
Örnek: Sevgi, mutluluk

Örnek Cümle:

Bu haber beni çok üzdü. (Soyut anlam)

Mini Test:

“Kalbi kırıldı” cümlesinde “kalp” kelimesi hangi anlamda kullanılmıştır?
A) Gerçek
B) Yan
C) Mecaz
D) Terim

Aşağıdakilerden hangisi terim anlamlı bir kelime içerir?
A) Zaman hızla geçti.
B) Kalemini bana verdi.
C) Top direkten döndü.
D) Kitabı yere koydu.

“Göz” kelimesi aşağıdaki cümlelerin hangisinde yan anlamda kullanılmıştır?
A) Gözleri doldu.
B) Çorabında delik vardı.
C) Tencerede hava alma gözü vardı.
D) Güzel gözleri var.

“Yol arkadaşlığı başka bir şeydir.” cümlesindeki “yol” kelimesinin anlamı nedir?
A) Gerçek
B) Soyut
C) Mecaz
D) Terim

Aşağıdakilerden hangisi soyut anlamlı bir kelime içerir?
A) Kitap
B) Mutluluk
C) Bardak
D) Elbise

Cevap Anahtarı:

C

C

C

C

B