Cümle Türleri Konu Anlatımı

Konu: Cümle Türleri (Lise 1 Türkçe)

Konu Anlatımı:

Cümle türleri, cümlenin anlamına, yapısına ve işlevine göre çeşitli kategorilere ayrılır. Cümleler, anlamına göre basit, soru, olumlu, olumsuz, emir, bağlantılı gibi türlere, yapısına göre bağımsız ve bağlı gibi kategorilere ayrılır. İşte cümle türleriyle ilgili detaylar:

1. Anlamına Göre Cümle Türleri:

Olumlu Cümle: Olumlu bir durumu ya da eylemi ifade eden cümlelerdir.
Örnek: Bugün hava çok güzel.

Olumsuz Cümle: Bir durumun ya da eylemin olmadığını belirten cümlelerdir.
Örnek: Odaya girmedim.

Soru Cümlesi: Bir şey hakkında bilgi almak için kullanılan cümlelerdir. Soru anlamı taşıyan cümlelerin sonunda genellikle soru işareti bulunur.
Örnek: Hangi filmi izledin?

Emir Cümlesi: Birine bir şey yapması için verilen direktif ya da talimattır.
Örnek: Lütfen kapıyı kapat!

2. Yapısına Göre Cümle Türleri:

Basit Cümle: Tek bir yüklem içeren ve tek bir düşünceyi ifade eden cümlelerdir.
Örnek: Hava soğuk.

Birleşik Cümle: İki ya da daha fazla cümlenin bağlaçlar ya da noktalama işaretleriyle birleştirilmesiyle oluşur.
Örnek: Kitap okudum, derse çalıştım.

Sarmaşık Cümle: Bir ana cümle ile bu cümleyi açıklayan yan cümlelerin birleşiminden oluşur.
Örnek: Öğrenciler, ödevlerini bitirdikten sonra sinemaya gitmek istiyorlar.

Örnek Cümleler:

Olumlu Cümle: Bugün sinemaya gideceğiz.

Olumsuz Cümle: Dışarı çıkmadım.

Soru Cümlesi: Akşam yemeğini nerede yiyeceğiz?

Emir Cümlesi: Lütfen notlarını al.

Basit Cümle: Ayşe çok iyi bir öğrencidir.

Birleşik Cümle: Annem pazara gitti, ben ise evde kaldım.

Sarmaşık Cümle: Öğrenciler, sınav sonuçlarını öğrenene kadar heyecanlıydılar.

Mini Test:

Aşağıdaki cümlelerden hangisi olumsuz bir cümledir?
A) Kitapları okudum.
B) Hava güzel.
C) Okula gitmedim.
D) Film çok güzeldi.

“Köpeğimi çok seviyorum.” cümlesi hangi cümle türüne örnektir?
A) Olumlu cümle
B) Olumsuz cümle
C) Soru cümlesi
D) Emir cümlesi

“Bugün okula gideceğiz.” cümlesi hangi türde bir cümledir?
A) Olumlu cümle
B) Olumsuz cümle
C) Soru cümlesi
D) Emir cümlesi

Aşağıdaki cümlelerden hangisi birleşik cümle olarak adlandırılabilir?
A) Ben de geliyorum.
B) Akşam sinemaya gitmek istiyorum.
C) Kitap okudum, derse çalıştım.
D) Oda çok karışıktı.

“Yaz tatilinde bol bol kitap okumalıyız.” cümlesindeki yapı nedir?
A) Basit cümle
B) Birleşik cümle
C) Sarmaşık cümle
D) Olumlu cümle

Cevap Anahtarı:

C

A

A

C

B