Deyimler ve Atasözleri Konu Anlatımı

Konu: Deyimler ve Atasözleri (Lise 1 Türkçe)

Konu Anlatımı:

Deyimler ve atasözleri, Türkçede anlamını doğrudan kelimelerden çıkaramayacağımız, ancak halk arasında yaygın olarak kullanılan ifadelerdir.

1. Deyimler:

Deyimler, bir araya gelerek anlamlı bir ifade oluşturan iki ya da daha fazla kelimeden oluşur. Deyimlerin anlamı, kullanılan kelimelerin tek tek anlamlarından farklıdır. Deyim, bir durumu, duyguyu veya düşünceyi kısa ve öz bir şekilde anlatır.

Örnek: “Ağzı sıkı olmak” → Gizliliğe özen göstermek, sır tutmak.

Örnek: “Göz var nizam var” → Düzenli ve dikkatli çalışmanın sonuç getireceği.

2. Atasözleri:

Atasözleri, halk arasında yüzyıllar boyunca söylenmiş ve öğüt veren, ders veren kısa sözlerdir. Genellikle doğru yaşam biçimini anlatır ve genel geçer bir öğüt içerir.

Örnek: “Ayağını yorganına göre uzat” → Kişi, gelirine göre harcama yapmalıdır.

Örnek: “Az kazanan çok kazanır” → Küçük, düzenli kazançlar birikerek daha büyük fayda sağlar.

Farklar:

Deyim, bir durumu ya da davranışı anlatan anlamlı bir ifadedir, kelimelerin anlamından sapılmıştır.

Atasözü, bir öğüt ya da yaşam hakkındaki bir görüşü anlatan kısa ve öz bir sözdür, halk arasında nesilden nesile aktarılır.

Örnek Cümle:

“Ayağını yorganına göre uzat” atasözü, insanların harcamalarına dikkat etmelerini öğütler.

Mini Test:

Aşağıdaki cümlede hangi kelime bir deyim olarak kullanılmıştır?
A) Kendisini çok zor duruma soktu.
B) Her işte bir hayır vardır.
C) Bu işler bir çözüm bulur.
D) Göz var nizam var.

“Az kazanan çok kazanır” atasözü neyi ifade eder?
A) Fazla harcama yapmak gerekir.
B) Küçük ama düzenli kazançlar birikerek büyük fayda sağlar.
C) Çok kazanmak her zaman iyi sonuçlar doğurur.
D) Herkes az kazanç elde etmelidir.

“Ağzı sıkı olmak” deyimi ne anlama gelir?
A) Çok konuşmak
B) Gizli kalması gereken bir şeyi açıklamak
C) Sır tutmak
D) Konuşmayı sevmemek

Aşağıdaki ifadelerden hangisi bir atasözü değildir?
A) Az kazanan çok kazanır.
B) Ayağını yorganına göre uzat.
C) Göz var nizam var.
D) İşleyen demir ışıldar.

“Dost kara günde belli olur” atasözünün anlamı nedir?
A) İyi zamanlarda arkadaş çok olur.
B) Zor zamanlarda gerçek dostlar anlaşılır.
C) Kara gün her zaman kötüdür.
D) Dostluk sürekli bir şeydir.

Cevap Anahtarı:

D

B

C

C

B