İsim Tamlamaları Konu Anlatımı

Konu: İsim Tamlamaları (Lise 1 Türkçe)

Konu Anlatımı:

İsim tamlamaları, iki ya da daha fazla ismin bir araya gelerek tek bir anlam oluşturduğu dilbilgisel yapılardır. İsim tamlamasında, bir kelime diğerine aitlik, ilişki ya da nitelik bildirir. İsim tamlamalarında tamlayan ve tamlanan olmak üzere iki öğe vardır. Tamlayan, diğerine ait olan, tamlanan ise aitliği belirtilen öğedir.

İsim Tamlamalarının Türleri:

İsim tamlamaları iki ana grupta incelenir:

Belirtili İsim Tamlaması: Belirtili isim tamlamasında, tamlanan isim önüne “ın, in, un, ün” ekleriyle çekim eki alır. Tamlayan ile tamlanan arasında bir aitlik ilişkisi kurulur.

Örnek:

“Kitabın kapağı” (kitap tamlayan, kapağı tamlanan)

“Evlerin pencereleri” (evler tamlayan, pencereleri tamlanan)

Belirtisiz İsim Tamlaması: Belirtisiz isim tamlamasında, tamlanan isim herhangi bir ek almaz. Bu yapıda aitlik ilişkisi daha genel bir şekilde ifade edilir.

Örnek:

“Kuş sesi” (kuş tamlayan, sesi tamlanan)

“Güzel kitap” (güzel tamlayan, kitap tamlanan)

Zarf Tamlama: Bu türde, tamlama başındaki kelime bir zarf olup, zarfın özelliklerini belirleyen isim kullanılır.

Örnek:

“Dışarıdaki rüzgar” (dışarıdaki tamlayan, rüzgar tamlanan)

Örnek Cümleler:

Belirtili İsim Tamlaması: “Yarının planları hazır.”

Belirtisiz İsim Tamlaması: “Güzel sabahları seviyorum.”

Zarf Tamlama: “Dışarıdaki kar çok yoğun.”

Mini Test:

Aşağıdaki cümlede hangi kelime belirtili isim tamlaması oluşturur?
“Çocuklar parka gitti.”
A) Çocuklar
B) Parka
C) Çocukların
D) Hiçbiri

“Güzel sabah” cümlesindeki isim tamlaması hangi türdür?
A) Belirtili isim tamlaması
B) Belirtisiz isim tamlaması
C) Zarf tamlaması
D) Bağlantılı tamlama

“Evlerin çatılarındaki kar” cümlesindeki tamlama hangi türdür?
A) Belirtili isim tamlaması
B) Belirtisiz isim tamlaması
C) Zarf tamlaması
D) Hiçbiri

Aşağıdaki cümlede hangi kelime belirtisiz isim tamlaması oluşturur?
“Yeni araba çok güzel.”
A) Yeni araba
B) Yeni
C) Araba
D) Hiçbiri

“Dışarıdaki kuş” cümlesindeki isim tamlaması hangi türdür?
A) Belirtili isim tamlaması
B) Belirtisiz isim tamlaması
C) Zarf tamlaması
D) Hiçbiri

Cevap Anahtarı:

C

B

A

A

C